De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is een onmisbare pijler in ons zorgsysteem. Jaarlijks maken honderdduizenden mensen gebruik van psychologische hulp, behandelingen of begeleiding. Maar achter de schermen van goede zorg schuilt een complex systeem van regels, registratie en declaraties. En juist daar gaat het nog weleens mis. Wat als jouw GGZ-declaraties niet kloppen? Of erger nog: als er zorg is gedeclareerd die je nooit hebt ontvangen?
In deze blog leggen we uit wat GGZ-declaraties zijn, wat er fout kan gaan, wat jij als cliënt of zorgverlener kunt doen bij onterechte facturen, en wat dit zegt over het systeem.
Wat zijn GGZ-declaraties?
Een GGZ-declaratie is een factuur die een zorgaanbieder indient bij de zorgverzekeraar voor geleverde geestelijke gezondheidszorg. Denk aan gesprekken met een psycholoog, een intake, groepssessies of behandelingen bij een instelling.
Deze declaraties verlopen volgens strikte regels, zoals:
- Het aantal minuten zorg
- De soort zorg (diagnostiek, behandeling, begeleiding)
- Wie de zorg verleende (bevoegdheid)
- Het gebruikte zorgproduct (DBC of sinds 2022: zorgprestatiemodel)
Zorgaanbieders krijgen alleen betaald als ze de juiste prestaties op de juiste manier declareren.
Wat kan er misgaan?
Helaas komt het in de praktijk voor dat declaraties niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dat kan verschillende oorzaken hebben:
1. Overdeclaratie
Er wordt meer zorg gedeclareerd dan daadwerkelijk is geleverd. Bijvoorbeeld een sessie van 45 minuten, terwijl het er maar 20 waren.
2. Fictieve zorg
Er worden gesprekken gedeclareerd die nooit hebben plaatsgevonden. In ernstige gevallen zelfs op dagen dat de cliënt niet aanwezig was of de behandelaar met vakantie was.
3. Verkeerde zorgprestatie
De verkeerde code wordt gebruikt: bijvoorbeeld een behandelsessie declareren als diagnostiek, wat meer oplevert.
4. Declaratie bij verkeerde cliënt
Door een administratieve fout wordt zorg van de ene cliënt bij de ander gedeclareerd.
5. Declaratie zonder toestemming of verwijzing
Soms wordt zorg gedeclareerd terwijl er geen geldige verwijzing of toestemming was.
Voorbeelden uit de praktijk
🔹 Een cliënt ontdekt op zijn zorgkostenoverzicht dat er 10 sessies zijn gedeclareerd, terwijl hij er maar 6 heeft bijgewoond.
🔹 Een psycholoog declareert zorg bij de verzekeraar terwijl de cliënt al maanden geen contact meer heeft gehad.
🔹 Een GGZ-instelling declareert dubbele uren, door dezelfde sessie bij twee verschillende cliënten te registreren.
Soms zijn deze fouten administratief van aard, maar er zijn ook situaties waarin opzettelijk verkeerd wordt gedeclareerd — en dat is fraude.
Wat zijn de gevolgen?
Voor cliënten:
- Onterecht verbruik van je eigen risico
- Minder vertrouwen in de hulpverlening
- Angst voor problemen met verzekering of toeslagen
- Het gevoel misleid of misbruikt te zijn
Voor zorgaanbieders:
- Terugvordering van gelden
- Onderzoek door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) of zorgverzekeraars
- Boetes, reputatieschade of contractbeëindiging
- In ernstige gevallen: aangifte en strafrechtelijke vervolging
Voor de zorgsector als geheel:
- Verlies van vertrouwen
- Hogere kosten en strengere controles
- Meer administratieve lasten
Wat kun je doen als je denkt dat je GGZ-declaraties niet kloppen?
- Controleer je zorgkostenoverzicht
Via mijn.overheid.nl of de website van je zorgverzekeraar kun je zien welke zorg is gedeclareerd. - Vergelijk met je eigen administratie
Noteer zelf wanneer je afspraken hebt gehad en hoe lang ze duurden. - Vraag om opheldering bij je zorgaanbieder
Stel vragen als:
“Waarom is er op deze datum zorg gedeclareerd terwijl ik geen afspraak had?” - Dien een klacht in
Als je er met de zorgaanbieder niet uitkomt, kun je een klacht indienen via hun klachtenfunctionaris of externe geschillencommissie. - Meld het bij je zorgverzekeraar of de NZa
Zorgverzekeraars nemen fraude serieus en doen zelf onderzoek. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) onderzoekt stelselmatige fouten en misstanden.
Wat kunnen zorgverleners doen?
Ook voor zorgverleners kan het foutlopen met declaraties — soms door onduidelijkheid, tijdsdruk of complexe regels. Wat helpt:
✅ Goede administratie en tijdsregistratie
✅ Scholing over het zorgprestatiemodel
✅ Gebruik van betrouwbare software en ondersteuning
✅ Transparantie richting cliënten — laat weten wat er gedeclareerd wordt
✅ Regelmatige interne controle en open aanspreekcultuur
Fouten maken mag, maar fouten verzwijgen schaadt de zorg.
Nieuwe regels: Zorgprestatiemodel (ZPM)
Sinds januari 2022 werkt de GGZ met het zorgprestatiemodel. Dit model vervangt het oude DBC-systeem en maakt declaraties eenvoudiger en transparanter. Elke sessie wordt nu apart gedeclareerd met een vaste code, zoals:
- Behandeling (kort, middel, lang)
- Diagnostiek
- Intercollegiaal overleg
Dit helpt bij betere controle en voorkomt ‘knip- en plakwerk’ in behandelingen. Maar ook in het ZPM kunnen fouten of misbruik nog steeds voorkomen.
Preventie: hoe zorgen we voor eerlijkere GGZ-declaraties?
- Heldere communicatie tussen behandelaar en cliënt
Laat cliënten weten wat er gedeclareerd wordt, wanneer en waarom. - Toegankelijke inzage in zorgkosten
Zorg dat cliënten hun gegevens makkelijk kunnen controleren. - Interne controle en audit
Instellingen moeten zelf regelmatig steekproeven doen. - Cultuur van transparantie
Stimuleer dat collega’s elkaar aanspreken bij twijfel of fouten. - Melden loont
Zowel cliënten als professionals moeten weten waar ze terecht kunnen met signalen.
Fouten kunnen, maar moeten gecorrigeerd worden
De zorg is mensenwerk, en fouten kunnen gebeuren. Maar het verkeerd declareren van GGZ-zorg raakt niet alleen verzekeraars — het raakt vooral cliënten. Zij verdienen transparantie, eerlijkheid en het gevoel dat hun behandeling klopt — ook op papier.
Heb je twijfels over je GGZ-declaratie? Laat het niet zitten. Controleer, stel vragen en meld het als nodig. Want alleen samen maken we de geestelijke gezondheidszorg eerlijker én betrouwbaarder.
