Iedereen wil goede, veilige en toegankelijke zorg. Toch kan het gebeuren dat je als patiënt, naaste of zorgverlener tegen situaties aanloopt die zorgen of vragen oproepen. In zo’n geval is er het Landelijk Meldpunt Zorg (LMZ) van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Maar wanneer is het nodig om daadwerkelijk een melding te doen? In dit artikel leggen we stap voor stap uit wat een melding inhoudt, in welke situaties dit van toepassing is en hoe het proces verloopt.
Wat is het Landelijk Meldpunt Zorg (LMZ)?
Het LMZ is onderdeel van de IGJ en bedoeld als centraal loket waar burgers en zorgverleners signalen over de zorg kunnen neerleggen. Het gaat daarbij niet om persoonlijke klachten over een behandelaar, maar om signalen die iets zeggen over de kwaliteit of veiligheid van zorg in bredere zin.
Voorbeelden:
- Structurele problemen in een zorginstelling
- Onveilige situaties rondom medicatie of behandelingen
- Onvoldoende toezicht of zorg op een afdeling
- Ernstige incidenten die risico’s opleveren voor meerdere patiënten
Het doel van het LMZ is signalen verzamelen, patronen herkennen en waar nodig ingrijpen.
Verschil tussen een klacht en een melding
Een belangrijk punt: een klacht is iets anders dan een melding.
- Klacht: gaat vaak over een individuele ervaring. Bijvoorbeeld een vervelende bejegening door een arts of een afspraak die verkeerd liep. Klachten horen primair thuis bij de zorgaanbieder zelf of bij een klachtenfunctionaris.
- Melding: gaat over structurele of ernstige problemen die de veiligheid of kwaliteit van zorg kunnen aantasten. Het LMZ bundelt dit soort signalen en beoordeelt of er verder onderzoek nodig is.
Dit onderscheid zorgt ervoor dat persoonlijke ervaringen niet verdwijnen, maar op de juiste plek behandeld worden.
Wanneer moet ik een melding doen bij het LMZ?
Je doet een melding als er sprake is van:
1. Structurele tekortkomingen
Zie je terugkerende problemen, zoals te weinig personeel op een afdeling of voortdurend falende hygiëneprotocollen? Dan is dit een signaal dat de veiligheid van meerdere patiënten in gevaar kan komen.
2. Ernstige incidenten
Bijvoorbeeld: verkeerde toediening van medicatie, operatiefouten of het niet naleven van richtlijnen waardoor patiënten ernstig risico lopen.
3. Onveilige cultuur
Denk aan situaties waar medewerkers structureel niet durven te rapporteren uit angst voor represailles. Dit ondermijnt de kwaliteit van zorg en moet gemeld worden.
4. Schending van rechten
Bijvoorbeeld als patiënten structureel geen inzage krijgen in hun dossier of als er sprake is van gedwongen zorg zonder wettelijke basis.
5. Vermoedens van fraude of misbruik
Ook meldingen over misbruik van zorggelden, valse declaraties of misstanden in de jeugdzorg horen bij het LMZ.
Hoe verloopt een melding?
Stap 1: Signaleren
Je ziet of ervaart iets dat je zorgen baart. Noteer zoveel mogelijk feiten: wie, wat, waar en wanneer.
Stap 2: Contact opnemen met het LMZ
Dit kan telefonisch of via het online meldformulier op de website van de IGJ.
Stap 3: Beoordeling door LMZ
De medewerkers van het LMZ kijken of jouw melding onder hun verantwoordelijkheid valt. Zo niet, dan verwijzen ze door naar een andere instantie (bijvoorbeeld klachtenfunctionaris of geschillencommissie).
Stap 4: Opvolging door IGJ
Wanneer jouw melding een serieus signaal betreft, kan de IGJ besluiten nader onderzoek te doen. Dit kan leiden tot gesprekken met de zorgaanbieder of in uitzonderlijke gevallen tot handhaving.
Wat gebeurt er na een melding?
Veel mensen vragen zich af of er “iets gedaan wordt” met hun melding. Het antwoord is: ja, maar soms op een andere manier dan verwacht. Het LMZ behandelt niet iedere melding afzonderlijk als klacht, maar kijkt naar patronen.
Wordt er bijvoorbeeld vanuit meerdere hoeken gemeld dat een instelling te weinig personeel inzet, dan kan dit voor de IGJ aanleiding zijn om een inspectiebezoek te plannen.
Anonieme meldingen
Het is mogelijk om anoniem een melding te doen. Toch is het vaak beter om contactgegevens achter te laten. Dit maakt het makkelijker voor de IGJ om vragen te stellen of extra informatie op te vragen. Je gegevens worden altijd vertrouwelijk behandeld.
Tips voor een sterke melding
Wil je dat je melding serieus wordt opgepakt? Zorg dan dat je:
- Feiten benoemt in plaats van alleen emoties.
- Voorbeelden geeft met datum en situatie.
- Relevante documenten of foto’s toevoegt (indien mogelijk).
- Duidelijk onderscheid maakt tussen een persoonlijke klacht en een structureel probleem.
Veelgestelde vragen over meldingen bij het LMZ
Wat kost het doen van een melding?
Helemaal niets. Een melding is gratis en laagdrempelig.
Krijg ik terugkoppeling?
Je krijgt een bevestiging van ontvangst. Over het vervolg kan het LMZ niet altijd inhoudelijk terugkoppelen, zeker niet als het onderdeel wordt van een breder onderzoek.
Kan ik ook als zorgverlener melden?
Ja. Zorgverleners zijn zelfs verplicht om ernstige incidenten (zoals calamiteiten) te melden.
Wat gebeurt er als mijn melding onterecht blijkt?
Dan neemt het LMZ geen verdere stappen. Je wordt daarover geïnformeerd.
Waarom meldingen belangrijk zijn
Door een melding te doen, draag je bij aan betere zorg in Nederland. Eén melding kan soms al een verschil maken, zeker wanneer het onderdeel blijkt van een groter patroon. Het helpt de IGJ om de vinger aan de pols te houden en waar nodig in te grijpen.
Het motto is dan ook: Twijfel je? Meld toch. Het LMZ bekijkt vervolgens of en hoe je melding wordt opgepakt.
Wanneer een melding doen bij het Landelijk Meldpunt Zorg
Een melding bij het LMZ is bedoeld voor structurele, ernstige of risicovolle situaties in de zorg. Het gaat niet om persoonlijke klachten, maar om signalen die de kwaliteit en veiligheid van zorg raken. Of je nu patiënt, familielid of zorgverlener bent: als je denkt dat er iets misgaat dat meer mensen kan raken, is melden de juiste stap.
Zo zorgen we samen voor betere, veiligere en betrouwbaardere zorg.
